ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1. Περιγραφή – Προϋπολογισμός – Διάρκεια Προγράμματος
Σύμφωνα με στοιχεία του έτους 2012, ο κτιριακός τομέας (οικιακός και τριτογενής) ευθύνεται για το 45% της συνολικής εγχώριας κατανάλωσης ενέργειας (Έκθεση μακροπρόθεσμης στρατηγικής για την κινητοποίηση επενδύσεων για την ανακαίνιση του αποτελούμενου από κατοικίες και εμπορικά κτίρια, δημόσια και ιδιωτικά, εθνικού κτιριακού αποθέματος, του Άρθρου 4 της Οδηγίας 27/2012/ΕΕ, Δεκέμβριος2014).
 |
 |
||
Κατανομή της τελικής ενεργειακής κατανάλωσης ανά χρήση, έτος 2012
Οι κατοικίες / νοικοκυριά αποτελούν έναν από τους πλέον σημαντικούς καταναλωτές ενέργειας στη χώρα, καθώς αντιπροσωπεύουν το 83,68% του συνολικού αριθμού της ποσότητας του κτιριακού αποθέματος (ανακοίνωση αποτελεσμάτων Απογραφής Πληθυσμού – Κατοικιών 2011, ΕΛΣΤΑΤ).
Καθοριστικός παράγοντας στην κατανάλωση ενέργειας είναι η παλαιότητα των κτιρίων. Ειδικότερα, το 55% των κτιρίων με χρήση κατοικίας έχει κατασκευαστεί πριν το έτος 1980, δηλαδή είναι θερμικά απροστάτευτα, ενώ λόγω της οικονομικής ύφεσης, ο αριθμός των κτιρίων που έχει κατασκευαστεί μετά το 2010, με τις ελάχιστες απαιτήσεις του ΚΕνΑΚ, είναι μόλις το 1,5% του συνολικού αποθέματος κανονικών κατοικιών που χρησιμοποιούν τα νοικοκυριά. Χαρακτηριστικό είναι ότι το 83,82% των κτιρίων που έχουν κατασκευαστεί πριν το έτος 1980 είναι κατηγορίας Η, σύμφωνα με τα Πιστοποιητικά Ενεργειακής Απόδοσης που είχαν εκδοθεί έως το έτος 2014 (στοιχεία ΥΠΕΚΑ), ενώ τα κτίρια που κατασκευάστηκαν τις επόμενες τρεις δεκαετίες ήταν σε μεγάλο ποσοστό κατηγορίας Γ ή Δ.
Η ανακαίνιση του κτιριακού αποθέματος για την επίτευξη υψηλής ενεργειακής απόδοσης, εκτός από την εξοικονόμηση ενέργειας και τη μείωση των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα, παρέχει πρόσθετα οφέλη και σε άλλους οικονομικούς και κοινωνικούς τομείς, όπως η ενεργειακή ασφάλεια, η καταπολέμηση της ενεργειακής φτώχειας, η απασχόληση και η υγεία.
Σε συνέχεια του προγράμματος «Εξοικονόμηση Κατ’ Οίκον» της προγραμματικής περιόδου 2007-2013 που είχε σαν αποτέλεσμα την ενεργειακή αναβάθμιση πλέον των εξήντα χιλιάδων κατοικιών, με χρήση και εθνικών πόρων από το Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων και των εσόδων από πλειστηριασμούς δικαιωμάτων εκπομπών αερίων θερμοκηπίου, και με γνώμονα την ολοκληρωμένη παρέμβαση εξοικονόμησης ενέργειας στον οικιακό κτιριακό τομέα και έχοντας ως κύριο στόχο τη μείωση των ενεργειακών αναγκών των κτιρίων, των εκπομπών ρύπων που συμβάλλουν στην επιδείνωση του φαινομένου του θερμοκηπίου και την επίτευξη καθαρότερου περιβάλλοντος, σχεδιάστηκε το Πρόγραμμα «Εξοικονόμηση κατ΄ Οίκον ΙΙ».
ΤΟ ΠΡΟΗΓΟΥΜΕΝΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ :
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1. Περιγραφή - Προϋπολογισµός - Διάρκεια Προγράµµατος
1.1 Σκοπιµότητα
Ο τοµέας των κτηρίων και ο τοµέας των µεταφορών αποτελούν τους µεγαλύτερους καταναλωτές ενέργειας στη χώρα. Τα κτήρια στην Ελλάδα ευθύνονται για το 36 % της συνολικής ενεργειακής κατανάλωσης ενώ, κατά την περίοδο 2000-2005, αύξησαν την ενεργειακή τους κατανάλωση κατά 24% φθάνοντας τα 8,54 Mtoe, που αποτελεί µία από τις µεγαλύτερες αυξήσεις ενεργειακής κατανάλωσης κτηρίων στην Ευρώπη (Μελέτη Πανεπιστηµίου Αθηνών Τµήµα Φυσικής για το τ. Υπ. Ανάπτυξης, «Σχέδιο Δράσης σχετικά µε την εξοικονόµηση ενέργειας στον κτηριακό τοµέα», Δεκέµβριος 2008).
Η ηλεκτρική κατανάλωση ενέργειας στον οικιακό τοµέα συµµετέχει κατά 27% στο σύνολο της τελικής κατανάλωσης του Μ.Ο. της πενταετίας 2001-2005 του οικιακού τοµέα, ενώ το υπόλοιπο 73% δαπανάται για τις θερµικές ανάγκες, κυρίως για θέρµανση χώρων και ζεστό νερό χρήσης (ΣΔΕΑ - δηµοσιευµένα ενεργειακά στοιχεία της EUROSTAT Statistical Office of the European Communities - Energy statistics4 Αύγουστος 2007 Παράρτηµα Α).
Η εικόνα αυτή οφείλεται κατά κύριο λόγο στην παλαιότητα των κτηρίων, καθώς και στην ενεργειακή «συµπεριφορά» των ενοίκων. Επιπλέον, σύµφωνα µε το βασικό σενάριο αναφοράς για την εξέλιξη της ζήτησης του Σχεδίου Δράσης Ενεργειακής Απόδοσης (ΣΔΕΑ), η κατανάλωση στα κτήρια του οικιακού τοµέα αυξάνεται ετησίως µε ρυθµό 2% περίπου. Υφίσταται, εποµένως, ιδιαιτέρως σηµαντικό περιθώριο εξοικονόµησης ενέργειας στον οικιακό κτηριακό τοµέα.
Η ελλιπής, από ενεργειακής πλευράς, προστασία των υπαρχόντων κτηρίων από το εξωτερικό περιβάλλον, ο συνήθως µη ορθολογικός σχεδιασµός τους ως συνέπεια µίας περιβαλλοντικά αποκοµµένης αρχιτεκτονικής αντίληψης που αγνοεί τις τοπικές κλιµατολογικές συνθήκες, καθώς και η µέχρι σήµερα έλλειψη νοµοθεσίας που να αφορά στην ενεργειακή και περιβαλλοντική προστασία των κτηρίων έχουν ως αποτέλεσµα:
- τη διόγκωση του ενεργειακού ισοζυγίου,
- την οικονοµική συµπίεση των ασθενέστερων εισοδηµατικών κοινωνικών οµάδων
- την αύξηση του ενεργειακού ελλείµµατος,
ενώ παράλληλα τίθενται σε κίνδυνο οι δεσµεύσεις της χώρας για την προστασία του περιβάλλοντος, όπως αυτές προκύπτουν από τη συµφωνία του Κυότο και τις υποχρεώσεις που απορρέουν από την εφαρµογή της Οδηγίας 2002/91/ΕΚ (EPBD, 2003) του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συµβουλίου της 16ης Δεκεµβρίου 2002 για την Ενεργειακή Απόδοση των Κτηρίων ("Energy Performance of Buildings Directive", EPBD).
Με γνώµονα την ολοκληρωµένη παρέµβαση εξοικονόµησης ενέργειας στον οικιακό κτηριακό τοµέα και µε κύριο στόχο τη µείωση των ενεργειακών αναγκών των κτηρίων, των εκποµπών ρύπων που συµβάλλουν στην επιδείνωση του φαινοµένου του θερµοκηπίου και την επίτευξη καθαρότερου περιβάλλοντος, σχεδιάστηκε το Πρόγραµµα «Εξοικονόµηση κατ΄ Οίκον».
